شهرداری چیست و چه وظایفی دارد؟

شهرداری چیست و چه وظایفی دارد؟

در ایران ، شهرداری ( Municipality  )  به نهاد اجرایی عمومی و غیردولتی محلی گفته می شود که زیر نظر شهردار اداره شده و وظیفه آن جمع‌آوری و حمل زباله شهری ، صدور مجوزهای ساخت و ساز شهری ، پیش گیری از جرم و جنایت ، خدمات آتش نشانی پاکیزه نگاهداشتن شهر ، دریافت عوارض شهری از شهروندان ، برقراری نظم در شهر و نظارت بر نیروهای راهنمایی و رانندگی می باشد .

تاریخچه شهرداری در ایران :

در گذشته « شهرداری » را « بلدیه » می نامیدند . در سال ۱۳۰۰ قمری ، ناصرالدین شاه به دنبال اصلاح امور داخلی ، تصمیم گرفت که در تهران بلدیه را تأسیس نماید اما موفق به این امر نشد. در سال ۱۲۸۳ هجری شمسی ، قانون بلدیه در مجلس شورای ملی ایران به تصویب رسید . قبل از تاسیس بلدیه ، مردم و ساکنین هر شهر ، بر طبق آداب و اعتقادات شخصی و دینی ، خدمات شهری را انجام می ‌دادند . اما پس از پیروزی مشروطه ، مشکلات فراوانی  در اداره شهرها و از جمله امور بهداشت شهری و آب ‌رسانی پدید آمد که باعث شد در ۱۹ خرداد ۱۲۸۶ شمسی ، اولین قانون شهرداریها با نام عنوان « قانون بلدیه » تصویب شود .

نخستین بلدیه ایران ، شهرداری تهران بود و پس از آن بلدیه در شهرهای شیراز و همدان در سال  ۱۲۹۰، در تبریز در سال  ۱۲۹۶،  در مشهد و آستارا در سال ۱۲۹۷ ، در دزفول در سال ۱۲۹۹ و در مراغه ، کرمان و ماکو در سال 1300 تاسیس گردید .

وظایف شهرداری :

شهرداری ها در سرتا سر جهان و مخصوصا در کشورهای توسعه یافته ،  دارای وظایف مختلف و متعددی می باشند .  اما در ایران ،  وظایف شهرداری ها میان سازمانها و شرکتهای دولتی و غیر دولتی زیادی توزیع شده است . در کل وظایف شهرداری ها را می توان به 5 گروه ذیل تقسیم بندی نمود :

1-    وظایف عمرانی : همچون  اعلام نظر در خصوص نقشه های تفکیکی ، الزام به رعایت مقررات ملی ساختمان ، احداث خیابانها / معابر / میادین  ، اعلام نظر نسبت به طرح های جامع و هادی شهری ، الزام به پذیرش نقشه ساختمانی از اعضاء سازمان نظام مهندسی .

2-     وظایف خدماتی : تعیین محل هایی مخصوص تخلیه زباله  / نخاله / فضولات ساختمانی ، احداث غسالخانه و آرامستان ( قبرستان )  ، ایجاد تاسیسات عمومی ، نظافت و نگهداری و تسطیح معابر و مجاری آب ،  پیشگیری از حوادث  ، پیشگیری از آلودگی محیط زیست  ، نگهداری و تعمیر تونل های شهری .

3-    وظایف نظارتی و حفاظتی : نظارت بر کلیه ساختمان ها و سازه هایی که در شهر احداث می شوند ،  جلوگیری از بروز تخلفات ساختمانی ، حفظ اموال و دارائی شهر ، اجراء آراء کمیسیون ماده 100 ، صدور پروانه ساختمان ، اقامه دعوا علیه اشخاص و دفاع از دعاوی اشخاص علیه شهرداری  ، حفظ فضای سبز .

4-    وظایف رفاهی : جلوگیری از سد معابر عمومی ، احداث بناها و ساختمانهای مورد نیاز شهر از قبیل سرویس های بهداشتی ، کشتارگاه ، بوستان ها / پارک ها / فضاهای سبز شهری  .

5-    مدیریت منابع : مدیریت منابعی همچون عوارض ساختمان ،  بودجه شهرداری ، ترتیب ممیزی و وصول آن  ، عوارض شهرداری .

 وظایف فعلی شهرداریها در ایران  :

          طبق ماده 55 قانون شهرداریها ( مصوب سال 1334 ) وظایف این نهاد به شرح زیر طبقه‌ بندی شده اند :

1 – طراحی و احداث باغهای عمومی ، خیابان ها ، کوچه ها ، میدان ها ، مجاری آب و توسعه معابر .

2-  نظافت و نگاهداری و تسطیح معابر ، مجاری آب و فاضلاب ، تأمین آب و روشنائی .

3 – نظارت بر امور بهداشتی ساکنین شهر و همکاری با بهداری در اجرای واکسیناسیون .

 4 - ممانعت از تکدی گری و توسعه آموزش عمومی و ... .

5 - تاسیس مؤسسات فرهنگی و بهداشتی و تعاونی همچون تاسیس بنگاه حمایت از مادران ،  تاسیس نوانخانه ، پرورشگاه ، درمانگاه ، بیمارستان ، شیرخوارگاه ، تیمارستان ، کتابخانه ، موزه ها و غیره .

6-    نظارت بر دارائی های منقول و غیر منقول شهرداری و دفاع از دعاوی اشخاص علیه شهرداری .

 7 -  تنظیم بودجه بودجه شهرداری و تنظیم پیشنهاد برنامه ساختمانی .

8 - اجرای معاملاتی همچون خرید و فروش منقول و غیر منقول با رعایت و مقررات آیین نامه مالی شهرداری ها .

9-  اهدا و قبول اعانات و هدایا به نام شهر با تصویب انجمن  .

10 – آمارگیری از امور مربوط به شهر ، موالید و متوفیات .

11-  احداث غسالخانه و گورستان و انتظام امور آنها .

12 - اقدام لازم برای حفظ شهر در برابر خطر سیل ، حریق  ، دیوارهای شکسته ، چاه ها و چاله های واقع در معابر و ...  .

13-  اصلاح نقشه شهر در صورت لزوم و تعیین قیمت عادله اراضی و ابنیه .

14- احداث اماکن عمومی برای خرید و فروش ارزاق و پارکینگ عمومی و غیره .

15 - جلوگیری از ایجاد و تأسیس کارخانه ها ، کارگاه ها ، گاراژهای عمومی ، تعمیرگاه ، دکان ها و همچنین مراکز تولید مواد محترقه ، اصطبل چارپایان ، مراکز دامداری و به طور کلی تمام مشاغلی که ایجاد مزاحمت ،  سر و صدا ، تولید دود یا عفونت و ... می کنند .

16 - احداث مکان ها و ساختمان های مورد نیاز مناطق شهری از قبیل رخشویخانه و سرویس بهداشتی ، حمام عمومی ، و خانه های ارزان قیمت برای اشخاص بی بضاعت ساکن شهر .

17 - مشارکت در حفظ ابنیه و آثار تاریخی شهر و ساخت مساجد و غیره .

 18 – نظارت بر رعایت بهداشت در کارخانه ها و مراقبت در پاکیزگی گرمابه ها ، نگاهداری کودکان  بی بضاعت و یتیم .

19 - صدور پروانه ساخت برای کلیه ساختمان های شهر .

20 – احداث  خیابان ،  آسفالت نمودن معابر و پیاده روها و کوچه های عمومی و ... .

 21 - تعیین عوارض شهر و عوارض کالاهای وارداتی و صادراتی کشور و ... .

22 - نامگذاری معابر و و شماره گذاری اماکن .