شهرداری چیست و چه وظایفی دارد؟
در ایران ، شهرداری
( Municipality ) به نهاد اجرایی عمومی و
غیردولتی محلی گفته می شود که زیر نظر شهردار اداره شده و وظیفه آن جمعآوری و حمل
زباله شهری ، صدور مجوزهای ساخت و ساز شهری ، پیش گیری از جرم و جنایت ، خدمات آتش
نشانی پاکیزه نگاهداشتن شهر ، دریافت عوارض شهری از شهروندان ، برقراری نظم در شهر
و نظارت بر نیروهای راهنمایی و رانندگی می باشد .
تاریخچه شهرداری در ایران :
در گذشته « شهرداری
» را « بلدیه » می نامیدند . در سال ۱۳۰۰ قمری ، ناصرالدین
شاه به دنبال اصلاح امور داخلی ، تصمیم گرفت که در تهران بلدیه را تأسیس نماید اما
موفق به این امر نشد. در سال ۱۲۸۳ هجری شمسی ،
قانون بلدیه در مجلس شورای ملی ایران به تصویب رسید . قبل از تاسیس بلدیه ، مردم و
ساکنین هر شهر ، بر طبق آداب و اعتقادات شخصی و دینی ، خدمات شهری را انجام می دادند
. اما پس از پیروزی مشروطه ، مشکلات فراوانی در اداره شهرها و از جمله امور بهداشت شهری و آب
رسانی پدید آمد که باعث شد در ۱۹ خرداد ۱۲۸۶ شمسی ، اولین قانون شهرداریها با نام عنوان « قانون
بلدیه » تصویب شود .
نخستین بلدیه ایران
، شهرداری تهران بود و پس از آن بلدیه در شهرهای شیراز و همدان در سال ۱۲۹۰، در تبریز در
سال ۱۲۹۶، در مشهد
و آستارا در سال ۱۲۹۷ ، در دزفول در
سال ۱۲۹۹ و در مراغه ، کرمان و ماکو در سال
1300 تاسیس گردید .
وظایف شهرداری :
شهرداری ها در
سرتا سر جهان و مخصوصا در کشورهای توسعه یافته ، دارای وظایف مختلف و متعددی می باشند . اما در ایران ، وظایف شهرداری ها میان سازمانها و شرکتهای دولتی
و غیر دولتی زیادی توزیع شده است . در کل وظایف شهرداری ها را می توان به 5 گروه ذیل
تقسیم بندی نمود :
1-
وظایف عمرانی : همچون اعلام نظر در خصوص نقشه های تفکیکی ، الزام به
رعایت مقررات ملی ساختمان ، احداث خیابانها / معابر / میادین ، اعلام نظر نسبت به طرح های جامع و هادی شهری ،
الزام به پذیرش نقشه ساختمانی از اعضاء سازمان نظام مهندسی .
2-
وظایف
خدماتی : تعیین محل هایی مخصوص تخلیه زباله / نخاله / فضولات ساختمانی ، احداث غسالخانه و آرامستان
( قبرستان ) ، ایجاد تاسیسات عمومی ،
نظافت و نگهداری و تسطیح معابر و مجاری آب ،
پیشگیری از حوادث ، پیشگیری از
آلودگی محیط زیست ، نگهداری و تعمیر تونل های
شهری .
3-
وظایف نظارتی و
حفاظتی : نظارت بر کلیه ساختمان ها و سازه هایی که در
شهر احداث می شوند ، جلوگیری از بروز
تخلفات ساختمانی ، حفظ اموال و دارائی شهر ، اجراء آراء کمیسیون ماده 100 ، صدور
پروانه ساختمان ، اقامه دعوا علیه اشخاص و دفاع از دعاوی اشخاص علیه شهرداری ، حفظ فضای سبز .
4-
وظایف رفاهی : جلوگیری از سد
معابر عمومی ، احداث بناها و ساختمانهای مورد نیاز شهر از قبیل سرویس های بهداشتی ،
کشتارگاه ، بوستان ها / پارک ها / فضاهای سبز شهری .
5-
مدیریت منابع : مدیریت منابعی
همچون عوارض ساختمان ، بودجه شهرداری ، ترتیب
ممیزی و وصول آن ، عوارض شهرداری .
وظایف فعلی
شهرداریها در ایران :
طبق ماده 55
قانون شهرداریها ( مصوب سال 1334 ) وظایف این نهاد به شرح زیر طبقه بندی شده اند :
1 – طراحی و احداث باغهای
عمومی ، خیابان ها ، کوچه ها ، میدان ها ، مجاری آب و توسعه معابر .
2- نظافت و نگاهداری و تسطیح معابر ،
مجاری آب و فاضلاب ، تأمین آب و روشنائی .
3 – نظارت بر امور
بهداشتی ساکنین شهر و همکاری با بهداری در اجرای واکسیناسیون .
4 - ممانعت از تکدی
گری و توسعه آموزش عمومی و ... .
5 - تاسیس مؤسسات فرهنگی و بهداشتی و
تعاونی همچون تاسیس بنگاه حمایت از مادران ، تاسیس نوانخانه ، پرورشگاه ، درمانگاه ، بیمارستان
، شیرخوارگاه ، تیمارستان ، کتابخانه ، موزه ها و غیره .
6-
نظارت بر دارائی
های منقول و غیر منقول شهرداری و دفاع از دعاوی اشخاص علیه شهرداری .
7 - تنظیم بودجه
بودجه شهرداری و تنظیم پیشنهاد برنامه ساختمانی .
8 - اجرای معاملاتی
همچون خرید و فروش منقول و غیر منقول با رعایت و مقررات آیین نامه مالی شهرداری ها
.
9- اهدا و قبول اعانات و هدایا به نام
شهر با تصویب انجمن .
10 – آمارگیری از امور
مربوط به شهر ، موالید و متوفیات .
11- احداث غسالخانه و گورستان و انتظام
امور آنها .
12 - اقدام لازم برای
حفظ شهر در برابر خطر سیل ، حریق ، دیوارهای
شکسته ، چاه ها و چاله های واقع در معابر و ... .
13- اصلاح نقشه شهر در صورت لزوم و تعیین
قیمت عادله اراضی و ابنیه .
14- احداث اماکن
عمومی برای خرید و فروش ارزاق و پارکینگ عمومی و غیره .
15 - جلوگیری از ایجاد
و تأسیس کارخانه ها ، کارگاه ها ، گاراژهای عمومی ، تعمیرگاه ، دکان ها و همچنین
مراکز تولید مواد محترقه ، اصطبل چارپایان ، مراکز دامداری و به طور کلی تمام
مشاغلی که ایجاد مزاحمت ، سر و صدا ، تولید
دود یا عفونت و ... می کنند .
16 - احداث مکان ها
و ساختمان های مورد نیاز مناطق شهری از قبیل رخشویخانه و سرویس بهداشتی ، حمام
عمومی ، و خانه های ارزان قیمت برای اشخاص بی بضاعت ساکن شهر .
17 - مشارکت در حفظ ابنیه و آثار تاریخی
شهر و ساخت مساجد و غیره .
18 – نظارت بر رعایت بهداشت در کارخانه ها
و مراقبت در پاکیزگی گرمابه ها ، نگاهداری کودکان بی بضاعت و یتیم .
19 - صدور پروانه ساخت برای کلیه
ساختمان های شهر .
20 – احداث خیابان ، آسفالت نمودن معابر و پیاده روها و کوچه های
عمومی و ... .
21 - تعیین عوارض
شهر و عوارض کالاهای وارداتی و صادراتی کشور و ... .
22 - نامگذاری معابر و و شماره گذاری
اماکن .